juli 2005
De dagelijkse werkelijkheid lijkt weinig ruimte te bieden voor optimisme. Voorpagina's en nieuwsuitzendingen berichten vooral over mislukking en ellende. Terrorisme, onverdraagzaamheid en klimaatverandering: de wereldburger staat onder druk van een voortdurende aanslag van negativiteit.
Geen wonder dat steeds meer mensen kampen met gevoelens van depressiviteit. Hoe kun je onder zulke omstandigheden positief en optimistisch blijven?
In een uitvoerig omslagthema legt Psychologies (januari 2005) uit dat optimisme een eigenschap is die iedereen kan leren. Dat echt optimisme geen poging is om, tegen beter weten in, de werkelijkheid te ontkennen.
Dat optimisme ook niet hetzelfde is als idealisme, dat eveneens de neiging weerspiegelt om de realiteit te ontlopen. De idealist is op jacht naar een groot ideaal en loopt ook het risico van grote teleurstellingen.
Psychologies pleit voor een 'intelligent optimisme'.
De intelligente optimist ontkent de problemen niet, maar past zich aan en zoekt een opening naar vooruitgang.
De intelligente optimist laat zich niet meeslepen door omstandigheden die zij niet kan beinvloeden, maar concentreert zich daarentegen op dingen binnen haar macht waarvan zij kan genieten.
Het tijdschrift citeert het dagboek van Etty Hillesum die vanuit een Nazi-vernietigingskamp schrijft: "We liepen vandaag langs seringen en rozen op kleine Duitse weggetjes."
Je leert optimistisch te zijn en te blijven door je te concentreren op dingen die je voldoening geven en die dingen vervolgens te voeden, groter te maken. Daarbij komt dat de intelligente optimist weet dat er voor elk probleem een (begin van een) oplossing bestaat en dat de zoektocht naar die oplossing al inspireert.
De intelligente optimist is ook niet bang voor negatieve gedachten. Die beschermen haar en helpen haar om realistisch te blijven.
Psychologies constateert overigens dat er nauwelijks onderzoek is gedaan naar factoren die optimisme beinvloeden omdat 'de wetenschap geen belangstelling heeft voor gelukkige mensen'. Niettemin menen de psychologen en psychotherapeuten die het Franse tijdschrift aan het woord laat dat het talent voor optimisme niet genetisch wordt bepaald. Ofwel: iedereen kan leren om optimistisch gestemd te blijven door geconcentreerd te blijven op gedachten die optimisme voeden. Dat vergt - naast realiteitsbesef - moed en oefening.
Een goed voorbeeld helpt: mensen die omgaan met optimistische mensen worden ook optimistisch. En, zoals kinderen van depressieve ouders vaker gevoelig blijken voor depressiviteit, nemen psychologen aan dat het omgekeerde ook opgaat. Optimisme maakt vrienden en is een cruciaal ingredient voor plezier.
Ook Balanced Living (winter 2004) komt tot de conclusie dat een optimistische levenshouding kan worden 'gekweekt' met een bewuste aandacht voor positieve ontwikkelingen. Je moet eraan 'werken', aldus het blad: 'Tevredenheid is iets dat je moet oefenen.' En daar ligt een uitdaging. De meesten van ons weten beter hoe je ontevredenheid moet oefenen: je zorgen maken over geld, klagen over je baas en jezelf vergelijken met anderen. Tevredenheid begint daarentegen met het aanvaarden van wat je hebt en met wat je niet kunt veranderen.
Balanced Living adviseert om regelmatig de volgende affirmatie uit te spreken:
Wat ik heb, is genoeg.
Wat ik ben, is genoeg.
Wat ik doe, is genoeg.
Wat ik heb bereikt, is genoeg.
Met zo'n bewustzijn leer je te waarderen wat je hebt en te genieten van het moment. Dat is het begin van een tevreden en optimistische levenshouding.
Fast Company (april 2005) voegt tenslotte toe dat de optimist weet dat verandering een gegeven is. De geschiedenis leert dat omstandigheden die onprettig waren uiteindelijk steeds verdwijnen. Maar verandering gaat geleidelijk met 'een mens tegelijk'. Het heeft dus geen zin om depressief te worden van welke bestaande toestand dan ook. Optimisten kunnen genieten van een halfvolf glas in een imperfecte wereld, aldus het tijdschrift. Ofwel: optimisme is een keuze.